ΑΠΤΙΚΗ ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ (TACTILE MODELLING)
Η διδασκαλία με βάση την αφή είναι μια ισχυρή και χωρίς αποκλεισμούς μέθοδος διδασκαλίας για παιδιά με προβλήματα όρασης ή τύφλωση. Τους δίνει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνονται σωματικά τις κινήσεις, διευκολύνοντας την κατανόηση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, που δεν μπορούν να επιτευχθούν μόνο με λεκτικές εξηγήσεις.
Τι είναι η απτική μοντελοποίηση;
Η απτική μοντελοποίηση, συχνά γνωστή ως τεχνική “χέρι κάτω από το χέρι”, περιλαμβάνει τον εκπαιδευτή να εκτελεί την κίνηση, ενώ ο μαθητής τοποθετεί τα χέρια του κάτω ή πάνω στο σώμα του εκπαιδευτή, για να νιώσει την κίνηση άμεσα. Εναλλακτικά, ο εκπαιδευτής μπορεί να καθοδηγήσει την κίνηση του μαθητή από πίσω, επιτρέποντάς του να αισθανθεί τη ροή, την κατεύθυνση, το ρυθμό και το συντονισμό της δράσης σε πραγματικό χρόνο.
Αυτή η μέθοδος βοηθά το παιδί να οικοδομήσει μια κινητική και χωρική κατανόηση της κίνησης, συμπληρώνει τις λεκτικές ενδείξεις κάνοντας τις οδηγίες πιο προσιτές και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για δυναμικές ή πολύπλοκες κινήσεις, όπως αυτές του στίβου ή της κολύμβησης.
Στην απτική μοντελοποίηση είναι σημαντικό:
- Να εξηγείτε πάντα εκ των προτέρων τι πρόκειται να κάνετε και να ζητάτε τη συγκατάθεση του παιδιού, για να το αγγίξετε ή να το καθοδηγήσετε.
- Αφήστε το παιδί να εξερευνήσει ελεύθερα με τα χέρια του, επιτρέποντάς του να νιώσει την κίνηση των μυών σας, την κατεύθυνση της δράσης, τον τρόπο που κρατάτε ή χρησιμοποιείτε ένα αντικείμενο.
- Όταν κάνετε επίδειξη από πίσω, καθοδηγήστε την κίνηση αργά, εξασφαλίζοντας, ότι το παιδί μπορεί να ακολουθήσει την κίνηση φυσικά χωρίς να νιώθει δυσφορία.
- Συνδυάστε την απτική μοντελοποίηση με σαφείς λεκτικές περιγραφές, για να ενισχύσετε την κατανόηση.
Για παιδιά με μερική ή ελάχιστη όραση, τοποθετήστε τα κοντά στον εκπαιδευτή κατά τη διάρκεια των επιδείξεων. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να συνδυάζουν την οπτική παρατήρηση με απτικές και λεκτικές ενδείξεις για μια πιο ολοκληρωμένη μαθησιακή εμπειρία.
Στο πρώτο βίντεο, παρατηρήστε πώς ο εκπαιδευτής επιδεικνύει τη σωστή κίνηση των χεριών για το τρέξιμο. Ένας οδηγός βοηθά το παιδί από πίσω, βοηθώντας το να αναπαράγει το ρυθμό και τη μορφή της κίνησης.
Στο δεύτερο βίντεο, το παιδί με ελλειμματική όραση ακολουθεί στενά τον εκπαιδευτή, παρατηρώντας και νιώθοντας την κίνηση, για να ενισχύσει την κατανόηση.
Συνεργατική κίνηση (Coactive movement)
Η Συνεργατική Κίνηση είναι μια διδακτική προσέγγιση κατά την οποία το παιδί αποκτά πιο αποτελεσματικά κινητικές δεξιότητες βιώνοντας από πρώτο χέρι τις κινήσεις του εκπαιδευτή. Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα επωφελής, όταν το παιδί είναι μικρότερο από τον εκπαιδευτή, τον ειδικό παιδαγωγό ή τον συνομήλικο. Κατά τη διάρκεια της συνεργατικής κίνησης, το παιδί τοποθετείται έτσι, ώστε το κινούμενο μέρος του σώματός του να έρχεται σε επαφή με το αντίστοιχο μέρος του σώματος του εκπαιδευτή. Αν και μοιάζει με την απτική μοντελοποίηση, η συνεργατική κίνηση περιλαμβάνει δυναμική, ολόσωμη αλληλεπίδραση, που επιτρέπει στο παιδί να αναπαράγει την κίνηση σε πραγματικό χρόνο.
Η διαφορά στο μέγεθος των άκρων μεταξύ ενός ενήλικα και ενός μικρού παιδιού μπορεί να καταστήσει την απτική διδασκαλία με βάση τους συνομηλίκους ιδιαίτερα επωφελής για ορισμένους μαθητές. Για πιο λεπτομερή παραδείγματα, ανατρέξτε στον Πίνακα 3: Παραδείγματα της συνεργατικής κίνησης στις σελίδες 39-40 στο Gross Motor Development Curriculum for Children With Visual Impairments / “Πρόγραμμα σπουδών για την ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας για παιδιά με προβλήματα όρασης” (Lieberman & Haibach, 2016).
Η συνεργατική κίνηση μπορεί επίσης να προσαρμοστεί για ολόκληρη την τάξη, δημιουργώντας ζευγάρια μαθητών για κοινές δραστηριότητες. Αυτή η στρατηγική χωρίς αποκλεισμούς προωθεί τη συμμετοχή των παιδιών με προβλήματα όρασης χωρίς να τα ξεχωρίζει. Για παράδειγμα, οι μαθητές μπορούν να σχηματίσουν ζευγάρια και να χορέψουν δίπλα-δίπλα, ώμο με ώμο.