ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗ ΜΕΣΩ ΕΠΑΦΗΣ

Για την υποστήριξη της κίνησης ενός παιδιού με οπτική αναπηρία κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων, είναι απαραίτητη η χρήση κατάλληλων μεθόδων καθοδήγησης.

Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν σωματική επαφή, όπως το ελαφρύ κράτημα του χεριού ή του ώμου του παιδιού, ή να βασίζονται στο ακουστικό κανάλι, χρησιμοποιώντας σαφείς λεκτικές ενδείξεις, ηχητικά σήματα ή φωνητικό προσανατολισμό. Ιδανικά, αυτές οι δύο μέθοδοι μπορούν να συνδυαστούν, παρέχοντας πολυ-αισθητηριακές εισροές, που ενισχύουν τη χωρική επίγνωση, την αυτονομία και την αυτοπεποίθηση.

Η επιλογή της καταλληλότερης μεθόδου θα πρέπει να βασίζεται στο είδος της δραστηριότητας, στο περιβάλλον, στο επίπεδο της οπτικής αναπηρίας και στις ατομικές προτιμήσεις και την άνεση του παιδιού. Επιπλέον, οι ειδικές συνθήκες του παιχνιδιού ή του αθλήματος καθορίζουν ποια προσέγγιση εξασφαλίζει την καλύτερη ισορροπία μεταξύ ασφάλειας, αποτελεσματικότητας και ένταξης.

Η καθοδήγηση των παιδιών με προβλήματα όρασης μέσω της άμεσης σωματικής επαφής μπορεί να είναι μια ασφαλής, με σεβασμό και ενδυνάμωση προσέγγιση, όταν γίνεται σωστά. Το κλειδί είναι να διατηρηθεί η άνεση, η αυτονομία και η ασφάλεια του παιδιού, ενώ παράλληλα διευκολύνεται η συμμετοχή του σε σωματικές δραστηριότητες.

Οι τεχνικές καθοδήγησης, που βασίζονται στην επαφή, μπορούν να προσαρμοστούν για ένα ευρύ φάσμα ρυθμίσεων και είναι ιδιαίτερα πολύτιμες για δραστηριότητες, που περιλαμβάνουν κίνηση, όπως το τρέξιμο, η ρίψη ή η πλοήγηση σε αθλητικές εγκαταστάσεις.

Η επαφή μπορεί να είναι άμεση, για παράδειγμα, κρατώντας το χέρι ή πιάνοντας ελαφρά τον αγκώνα ή το αντιβράχιο του οδηγού (ο πήχυς, δηλαδή το τμήμα των χεριών από τον αγκώνα έως τον καρπό), γεγονός που επιτρέπει στο παιδί να παρακολουθεί στενά τις κινήσεις του σώματος του οδηγού. Εναλλακτικά, μπορεί να διαμεσολαβείται μέσω ενός αντικειμένου, όπως ένα στεφάνι, ένα σχοινί ή ένα κοντό λουρί/κορδόνι, το οποίο διατηρεί μια σωματική σύνδεση, προσφέροντας όμως λίγο μεγαλύτερη απόσταση ή ευελιξία στην κίνηση. 

Η καθοδήγηση σωματικής επαφής είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε αθλητικές καταστάσεις που είναι πιο σύνθετες ή απρόβλεπτες, όπως αυτές που περιλαμβάνουν ξαφνικές αλλαγές κατεύθυνσης, ανώμαλο έδαφος ή χώρους με πολύ κόσμο. Αυτή η μέθοδος επιτρέπει μια πιο ακριβή και ασφαλή μορφή στήριξης, επιτρέποντας στο παιδί να κινείται με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ασφάλεια.

Παρακάτω παρουσιάζονται ορισμένες ενδεικτικές τεχνικές:

1. Kαθοδήγηση με σχοινί

Σύμφωνα με την Αθλητική Ένωση Τυφλών του Οντάριο στη δημοσίευσή της “An Introduction to Guide Running”, η καθοδήγηση με σχοινί είναι μία από τις πιο συχνά προτιμώμενες μεθόδους καθοδήγησης στον αθλητισμό.

• Κάθε συμμετέχων κρατά το ένα άκρο του σχοινιού.
• Ο οδηγός μπορεί να παρέχει λεκτική ανατροφοδότηση, υποδείξεις ή προειδοποιήσεις, για να βοηθήσει τον δρομέα να προβλέψει τυχόν αλλαγές στο ρυθμό, την κατεύθυνση ή τα εμπόδια.

Είναι επίσης δυνατό να χρησιμοποιήσετε ορισμένα εργαλεία, όπως ένα στεφάνι, για καθοδηγούμενη κίνηση, ειδικά σε εισαγωγικές ασκήσεις ή ασκήσεις ισορροπίας.

Είναι σημαντικό ο οδηγός να μάθει να προβλέπει και να διαχειρίζεται το χώρο που απαιτείται, για να κινείται ομαλά μαζί με το παιδί, ιδίως κατά τη διάρκεια δυναμικών δραστηριοτήτων. Αυτό περιλαμβάνει την προσαρμογή του ρυθμού, την πρόβλεψη των μοτίβων κίνησης και τη συνεπή επικοινωνία, για να εξασφαλιστεί ο αμοιβαίος συντονισμός και η εμπιστοσύνη.

2. Γραμμής Τρεξίματος

Η μέθοδος της γραμμής τρεξίματος επιτρέπει στα παιδιά να τρέχουν ανεξάρτητα, διατηρώντας παράλληλα τον προσανατολισμό και την ασφάλεια.

• Ένα τεντωμένο σχοινί ή ελαστικό τεντώνεται σε ευθεία γραμμή από το σημείο Α στο σημείο Β.
• Το παιδί κρατάει τη γραμμή με το ένα χέρι και τρέχει κατά μήκος της.
• Αυτή η μέθοδος προάγει την ανεξαρτησία και είναι ιδανική για ασκήσεις σπριντ ή παιχνίδια τύπου σκυταλοδρομίας.

3. Πιάσιμο ώμου ή αγκώνα

Πρόκειται για μια μη παρεμβατική τεχνική καθοδήγησης χρήσιμη για περπάτημα, τζόκινγκ ή πλοήγηση σε πολύπλοκους χώρους.

• Πρώτα απ’ όλα: Ζητήστε τη συγκατάθεση του παιδιού πριν προσφέρετε βοήθεια.
• Αν δεχτούν, τοποθετούν το ένα χέρι ελαφρά στον ώμο ή στον αγκώνα του οδηγού.
• Καθώς ο οδηγός κινείται, το παιδί μπορεί να αντιληφθεί τις αλλαγές στην κατεύθυνση και το ρυθμό μέσω της κίνησης του σώματος.
• Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για μεταβάσεις μεταξύ χώρων δραστηριότητας, σκάλες ή ανώμαλες επιφάνειες.

Γιατί αυτές οι μέθοδοι έχουν σημασία

Κάθε μία από αυτές τις τεχνικές καθοδήγησης δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά με προβλήματα όρασης να συμμετέχουν πλήρως σε φυσικές δραστηριότητες, αναπτύσσοντας παράλληλα την αυτοπεποίθηση, τη χωρική επίγνωση και την ανεξαρτησία. Όταν εφαρμόζονται με προσοχή, δημιουργούν ένα ασφαλές, χωρίς αποκλεισμούς και με σεβασμό περιβάλλον, που υποστηρίζει τόσο τη μάθηση όσο και τη διασκέδαση.