ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΟΡΙΑ: ΧΑΡΤΕΣ

Η δημιουργία ενός προσβάσιμου και χωρίς αποκλεισμούς αθλητικού περιβάλλοντος ξεκινά με την κατανόηση του τρόπου, με τον οποίο η συγκεκριμένη οπτική κατάσταση ενός παιδιού επηρεάζει την αλληλεπίδρασή του με το χώρο. Η ανάλογη προσαρμογή του περιβάλλοντος μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τόσο την ασφάλεια όσο και την ικανότητά τους να συμμετέχουν ουσιαστικά.

Ανάλογα με τις οπτικές ικανότητες του παιδιού, εξετάστε το ενδεχόμενο εφαρμογής των ακόλουθων προσαρμογών:

• Προσαρμόστε το μέγεθος του αγωνιστικού χώρου ή του γηπέδου, για να διευκολύνετε την πλοήγηση.

• Περιορίστε την περιοχή παιχνιδιού σε μια μικρότερη, πιο διαχειρίσιμη ζώνη.

• Εισάγετε απτικά όρια χρησιμοποιώντας σχοινιά, χαλάκια, υπερυψωμένες άκρες ή διαφορετικές υφές δαπέδου.

• Χρησιμοποιήστε έντονα χρωματιστούς κώνους ή ταινία υψηλής αντίθεσης, για να επισημάνετε σημαντικές ζώνες ή γραμμές για τα παιδιά με χαμηλή όραση.

• Τοποθετήστε οδηγούς ή παρατηρητές σε καίρια σημεία για την παροχή φυσικής ή προφορικής υποστήριξης.

• Χρησιμοποιήστε πίνακες ή απτικούς χάρτες, για να δώσετε μια σαφή αναπαράσταση του χώρου πριν από την έναρξη της δραστηριότητας.

• Αξιολογήστε και προσαρμόστε το φωτισμό σε εσωτερικούς χώρους – ορισμένοι μαθητές μπορεί να προτιμούν φωτεινότερους χώρους, ενώ άλλοι αποδίδουν καλύτερα σε χαμηλό φωτισμό.

• Προσέξτε τη θάμπωση, την κατεύθυνση του ήλιου και τη νεφοκάλυψη σε υπαίθριες δραστηριότητες.

• Επιτρέψτε στους μαθητές να εξερευνήσουν το χώρο δραστηριοτήτων εκ των προτέρων, ενημερώστε τους για τυχόν αλλαγές, απομακρύνετε τους κινδύνους και διατηρήστε το χώρο οργανωμένο και προβλέψιμο.

Περισσότερες πληροφορίες:

• Lauren J. Lieberman, Jim F. Cowart, Games for People With Sensory Impairments;
• Vision Sports Ireland, Vision Impaired Physical Education Guide.

Τι είναι οι απτικοί χάρτες;

Οι απτικοί χάρτες (ή πίνακες αφής) είναι αναπαραστάσεις ενός χώρου, που βασίζονται στην αφή κι έχουν σχεδιαστεί, για να βοηθήσουν τα παιδιά με προβλήματα όρασης να αναπτύξουν μια σαφή νοητική εικόνα του περιβάλλοντός τους. Αυτοί οι χάρτες μπορεί να περιλαμβάνουν: α) Ανυψωμένες γραμμές, για να δείξουν όρια, μονοπάτια ή διατάξεις γηπέδων, β) υφές, για να αναπαραστήσουν διαφορετικές επιφάνειες ή ζώνες δραστηριοτήτων, γ) ετικέτες Braille για ονόματα, θέσεις και σημεία ενδιαφέροντος, ε) δείκτες για εμπόδια, εξοπλισμό ή σημεία αναφοράς.

Τα εργαλεία αυτά προσφέρουν μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση στη μάθηση και τον προσανατολισμό. Αφού εξερευνήσουν έναν απτικό χάρτη, οι μαθητές μπορούν να περπατήσουν φυσικά μέσα στο χώρο – είτε ανεξάρτητα είτε με την καθοδήγηση ενός δασκάλου – για να ενισχύσουν την κατανόησή τους.

Για παράδειγμα: Για παράδειγμα, σε ένα γήπεδο μπάσκετ, ο χάρτης μπορεί να περιλαμβάνει υπερυψωμένες γραμμές, για να δείξει τα όρια, διαφορετικές υφές για την περιοχή των βασικών και των ελεύθερων βολών και δείκτες Braille για τα στεφάνια ή τους πάγκους.

Χαρτογράφηση αφής σε διαφορετικές αθλητικές εγκαταστάσεις

Στο γυμναστήριο: Δείξτε τις βασικές περιοχές, όπως τις ζώνες εξοπλισμού, τους ανοιχτούς χώρους προπόνησης και τις εισόδους/εξόδους. Οι απτικοί χάρτες βοηθούν τον μαθητή να προετοιμαστεί για τις χωρικές μεταβάσεις και να εντοπίσει εκ των προτέρων τυχόν σταθερά αντικείμενα ή όρια.

Στην πισίνα: Χρησιμοποιήστε έναν χάρτη αφής, για να αναπαραστήσετε: την είσοδο και τα αποδυτήρια, τους χώρους ντους και τα ντουλάπια, τις ράμπες, τις σκάλες, τα όρια της πισίνας και τους σταθμούς των ναυαγοσωστών.

Η γνώση της θέσης αυτών των στοιχείων βοηθά το παιδί να περιηγηθεί με ασφάλεια, ενισχύει την αυτονομία του και εξασφαλίζει μια εμπειρία χωρίς αποκλεισμούς.

Η παροχή απτικών χαρτών δεν αφορά μόνο την προσβασιμότητα, αλλά και τη δικαιοσύνη, την αυτονομία και την αξιοπρέπεια. Όταν ένα παιδί κατανοεί το περιβάλλον του, έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει ισότιμα με τους συνομηλίκους του. Οι προπονητές και οι δάσκαλοι θα πρέπει να θεωρούν τον απτικό προσανατολισμό βασικό βήμα στο σχεδιασμό του μαθήματος για τη φυσική αγωγή χωρίς αποκλεισμούς.

Παρατηρήστε πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας απτικός χάρτης για την κατανόηση της εγκατάστασης ή του σχήματος ενός αθλητικού στίβου.