Ο αθλητισμός είναι κάτι περισσότερο από απλή σωματική δραστηριότητα. Για τα παιδιά και τους νέους με προβλήματα όρασης, είναι ένας τρόπος να εξερευνήσουν την ανεξαρτησία, να οικοδομήσουν αυτοπεποίθηση και να συνδεθούν με άλλους. Ωστόσο, πολλά από αυτά τα παιδιά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια, όταν προσπαθούν να έχουν πρόσβαση στη φυσική αγωγή ή στον οργανωμένο αθλητισμό. Με τη σωστή υποστήριξη και τις προσαρμοσμένες προσεγγίσεις, ο αθλητισμός μπορεί να αποτελέσει μια εμπειρία, που θα αλλάξει τη ζωή.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πάνω από 2,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως ζουν με κάποια μορφή διαταραχής της όρασης (WHO, 2019, World Report on Vision). Πολλά από αυτά τα άτομα, ιδίως τα παιδιά, αντιμετωπίζουν μειωμένες ευκαιρίες συμμετοχής σε τακτικές σωματικές δραστηριότητες λόγω έλλειψης ένταξης, ευαισθητοποίησης ή προσβάσιμων περιβαλλόντων. Το αποτέλεσμα; Υψηλότερος κίνδυνος απομόνωσης, κακή κινητική ανάπτυξη και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Όταν όμως αυτά τα εμπόδια αίρονται, ο αθλητισμός γίνεται ένα ισχυρό εργαλείο για την ένταξη.
Αυτοπεποίθηση, συντονισμός και σύνδεση
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Disability and Health Journal (Brian et al., 2019, Correlates of physical activity among children with visual impairments) αναδεικνύει τον θετικό αντίκτυπο της σωματικής δραστηριότητας στα παιδιά με προβλήματα όρασης. Υποστηρίζει την ανάπτυξη του αμφίπλευρου συντονισμού, της αντίληψης του χώρου και της ισορροπίας, όλα κρίσιμα για την καθημερινή ανεξαρτησία. Δραστηριότητες όπως η κολύμβηση, ο στίβος ή ακόμη και προσαρμοσμένα παιχνίδια με ηχητικές ενδείξεις βοηθούν τα παιδιά να μάθουν πώς να κινούνται με αυτοπεποίθηση στο χώρο.
Επιπλέον, ο αθλητισμός δημιουργεί στιγμές κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Προωθεί την ομαδικότητα, την επικοινωνία και την αίσθηση ‘του ανήκειν’, κάτι που αξίζει σε κάθε παιδί. Είτε πρόκειται για μια ομαδική προθέρμανση, είτε για μια σκυταλοδρομία, είτε για ένα φιλικό παιχνίδι στην πισίνα, τα παιδιά με προβλήματα όρασης επωφελούνται συναισθηματικά και κοινωνικά από τις κοινές εμπειρίες.
Προσαρμοστείτε, μην αποκλείετε
Δεν χρειάζεται προηγμένη τεχνολογία ή ακριβός εξοπλισμός, για να συμπεριλάβετε ένα παιδί με προβλήματα όρασης στον αθλητισμό. Απλές προσαρμογές, όπως ηχητικές μπάλες, απτικοί δείκτες, προφορική καθοδήγηση ή βλέποντες συνεργάτες, μπορούν να κάνουν μεγάλη διαφορά. Οι προπονητές, οι εκπαιδευτικοί και οι φροντιστές που λαμβάνουν βασική εκπαίδευση, μπορούν να μάθουν πώς να δημιουργούν ασφαλή, χωρίς αποκλεισμούς και ευχάριστα περιβάλλοντα για όλα τα παιδιά. Τα παιχνίδια και οι αθλητικές δραστηριότητες μπορούν να προσαρμοστούν με τη χρήση ήχων, υφών ή σαφώς ανακοινωμένων κανόνων. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η προθυμία για ένταξη και η δημιουργικότητα για προσαρμογή.
“Move as you are”: Αθλητισμός για όλους
Αυτός είναι ο στόχος του προγράμματος “Move as you are”. Το έργο θέλει να προωθήσει τη φυσική δραστηριότητα χωρίς αποκλεισμούς για παιδιά με προβλήματα όρασης σε ολόκληρη την Ευρώπη, παρέχοντας πόρους, κατάρτιση και καθοδήγηση για εκπαιδευτικούς, προπονητές και οργανισμούς, που θέλουν να κάνουν τον αθλητισμό προσβάσιμο σε παιδιά με προβλήματα όρασης.
Μέσω του “Move as you are”, τα σχολεία και οι αθλητικοί σύλλογοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε καινοτόμο υλικό, να ανακαλύψουν προσαρμοσμένες μεθόδους και να μάθουν από τις βέλτιστες πρακτικές σε διάφορες χώρες. Το βασικό μήνυμα του προγράμματος είναι σαφές: ο αθλητισμός ανήκει σε όλους. Και όταν κινούμαστε μαζί, προχωράμε μπροστά.